Schuldgevoel

Esther gebruikte tijdens haar zwangerschap alcohol en wiet. Hoewel haar middelengebruik bekend is, duurt het tot na de geboorte van haar zoon Emiel voor er wordt ingegrepen. Pas zevenenhalf jaar later volgt de diagnose: Emiel heeft FAS. Esthers schuldgevoel is blijvend: had ze maar niet gedronken. Wat ging er mis?

“Mijn zoon Emiel is nu twaalf. Hij is zachtaardig en zijn fantasie is grenzeloos. Hij kan zich compleet in iets verliezen. Maar tegelijk is hij ook kwetsbaar en beïnvloedbaar. Zolang hij in een veilige en bekende omgeving blijft, gaat het goed, maar écht meedoen met de buitenwereld is er niet bij. Sinds kort is er een doorbraak: hij heeft op zijn school een vriendje. Eindelijk, want samen spelen met andere kinderen lukte voorheen nooit. Emiel kon maar moeilijk in andermans spel meegaan, alles moest op zijn manier. Alles was een zoektocht, we moesten hem overal bij helpen en daar werden we weleens moedeloos van.

Sinds de diagnose weet ik dat hij dingen niet expres verkeerd doet of vergeet. En dat liegen niet expres gaat. Dat helpt, omdat ik weet dat we geen verwachtingen moeten hebben. Maar het steekt ook. Want het komt door míjn alcoholgebruik dat hij is wie hij is. Daar schaam ik me verschrikkelijk voor. Het is mijn schuld dat hij niet kan spelen met de kinderen uit de buurt. Mijn schuld dat hij niet naar een gewone school kan. En mijn schuld dat hij zijn hele leven afhankelijk zal zijn van zorg en begeleiding.”

Ik had al een tijdje een raar gevoel in mijn buik. Het was een complete verrassing dat ik drie maanden zwanger was. Ik slikte de pil, maar die had blijkbaar niet gewerkt. Ik was blij, maar ik schrok me ook kapot want ik was flink verslaafd. Ik rookte, blowde, dronk soms wel twee flessen wijn per dag en slikte zware medicijnen tegen schizofrenie. Ik voelde me schuldig, want hoewel ik wist dat ik gezond moest leven, kon ik niet stoppen. Het was vooral het effect van de wiet waar ik me zorgen over maakte, de risico’s van alcohol kende ik toen nog niet. Ik had hulp nodig, dus ben naar een verloskundigenpraktijk gegaan. Daar heb ik direct aangegeven dat ik blowde en dronk en niet zelfstandig kon stoppen. De verloskundige maakte zich net als ik vooral zorgen om het blowen. Ze  heeft een brief opgesteld voor de gynaecoloog en me doorgestuurd naar het ziekenhuis. Daar hield het contact met de verloskundige op.

Ik kwam terecht bij een gynaecoloog uit Oost-Europa of Rusland. Terwijl mijn moeder bij het eerste gesprek mijn alcoholgebruik probeerde te benadrukken, lag de focus op de wiet. Volgens de gynaecoloog hoefde ik me geen zorgen te maken; een blowtje of een wijntje op zijn tijd kon geen kwaad. Hij zei dat alles prima ging met mijn ongeboren kind, het gewicht en de lengte waren volgens hem steeds in orde. Niet lang voor de bevalling kreeg ik een vervangende gynaecoloog omdat mijn eigen gynaecoloog op vakantie was. Hij zei dat het helemaal niet goed was met mijn kindje: te klein, te licht en een te kleine schedelomtrek. Ik schrok enorm. Maar toen mijn eigen gynaecoloog terugkwam, zei hij dat zijn collega de metingen niet goed had gedaan. Verdere actie bleef uit.

Mijn zware medicijnen tegen schizofrenie – seroquel en zyprexa – ben ik mijn gehele zwangerschap door blijven gebruiken op aanraden van de huisarts. Hij vertelde me dat ik beter stabiel kon zijn dan in de war. Mijn huisarts wist ook van het drinken en het blowen. Hij heeft me doorverwezen naar een ggz-instelling. Alleen wilden zij me vanwege mijn verslaving niet opnemen. Ze verwezen me naar verslavingszorg. Maar omdat ik al twee keer eerder in de war ben geweest, stuurden zij me terug naar de ggz. Ik belandde tussen wal en schip en kon nergens terecht. Ik heb zelf nog de directrice van verslavingsinstelling gebeld om haar uit te leggen wat er aan de hand was. Zwanger of niet, ze weigerde me op te nemen.

De huisarts deed na die eerste doorverwijzing verder niks om te zorgen dat ik de hulp kreeg die ik nodig had. Terwijl juist hij mijn voorgeschiedenis en medicijngebruik kende. De huisarts heeft ook nergens melding gedaan van mijn middelengebruik. Verder heb ik niet meer van hem gehoord, terwijl hij wist dat ik kwetsbaar was en het niet in mijn eentje kon.”

Wil je weten hoe dit verhaal verder gaat ná de geboorte van Emiel? Lees dit in het boek 0% Alcohol en Zwangerschap, met nog veel meer informatie en ervaringsverhalen over FAS.

Emiel